E-sınavda araç konusuna geldiğinde çoğu adayın aklına aynı soru gelir: “Ne kadar detay soruyorlar?” Aslında korkulacak hiçbir şey yok. Çünkü araç bilgisi, tamamen mantığa dayalı ve günlük hayatta araba sürerken işine yarayacak temel kurallardan oluşuyor. Yani öğrenirken de aklında tutarken de seni hiç yormuyor. Bu yazıda e-sınavda araç konusunda hangi başlıkların çıktığını, nelere dikkat etmen gerektiğini ve soruların mantığını konuşacağız. Kendini bir sohbetin içinde gibi düşün; çünkü araç bilgisi, aslında günlük hayatta sürekli kullandığımız bir dil.
Araç Bilgisi Neden Bu Kadar Önemli?
E-sınavda araç konusunun mutlaka yer almasının nedeni çok basit: Sürücünün aracı tanıması zorunludur. Sonuçta bilmediğin bir makineyi güvenle kullanamazsın, değil mi? Bir aracın temel parçalarını, göstergelerini ve bakım kurallarını bilmek hem güvenli hem de kontrollü sürüşün temelidir. Sorular bu yüzden genellikle pratik bilgileri ölçer.
Araç Gösterge Paneli ve Uyarı Işıkları
Gösterge paneli, aracın “dili” gibidir. Bir şey ters gittiğinde bunu sana söyler. E-sınavda bu bölümden oldukça soru gelir ve çoğu aday bu kısımdan rahatlıkla puan toplar.
En Sık Sorulan Uyarı Işıkları
• Motor arıza ışığı: Aracın motorunda bir sorun olduğunu bildirir.
• El freni / fren sistemi ışığı: El freni çekik olabilir veya fren sisteminde arıza olabilir.
• Yağ basıncı ışığı: Motor yağı azalmış ya da basınç düşmüş demektir.
• Akü uyarı ışığı: Şarj sistemi çalışmıyor olabilir.
• ABS uyarı ışığı: Fren sisteminin kilitlenmeyi önleyen birimi devre dışıdır.
Bu ışıklar e-sınavda çok çıkar çünkü sürücünün bunları anlaması gerekir. Bir uyarı ışığı yanınca “Ne anlama gelir?” türünde soru görürsen şaşırma.
Araç Bakımı ve Kontroller
“Bakım” deyince çoğu kişinin aklına hemen tamirhane gelir ama burada bahsedilen kontroller oldukça basit. Bunlar, bir sürücünün her gün ya da haftada bir yapması gereken şeyler.
Sık Çıkan Başlıklar
• Motor yağı seviyesi: Çubukla kontrol edilir.
• Soğutma suyu: Hararet yapmaması için çok önemlidir.
• Lastik basıncı: Hem yakıt hem güvenlik açısından kritik.
• Silecek suyu: Görüş güvenliği için gerekli.
• Far, sinyal, fren lambaları kontrolü: Trafikte görünür olmanın temel şartı.
Bu konular e-sınavda “hangi bakım ne zaman yapılır?” veya “hangi işaret ne anlama gelir?” şeklinde çıkar.
Aracın Temel Parçaları
E-sınavda araç konusuna dair soruların büyük kısmı aracın temel sistemlerini anlamaya yöneliktir. Hiçbir zaman senden motoru söküp takmanı beklemiyorlar; sadece sistemin ne işe yaradığını bilmen yeterli.
Motorun Görevleri
Motor, araca güç sağlar. Bu güç sayesinde araç hareket eder.
Sorular genelde şöyle gelir: “Motorun görevi nedir?”, “Yakıt-hava karışımı nerede gerçekleşir?”
Fren Sistemi
Fren sistemi, aracın güvenli şekilde yavaşlaması ve durmasını sağlar. ABS ise fren esnasında tekerleklerin kilitlenmesini önler. E-sınavda ABS’nin görevi sık sorulur.
Direksiyon Sistemi
Direksiyon sayesinde aracı yönlendirirsin. Hidrolik direksiyon ile ilgili sorular da sıkça çıkar. Genelde “Hidrolik seviyesinin düşmesi durumunda ne olur?” gibi basit mantık soruları gelir.
Şanzıman Sistemi
Vites kutusu, motorun gücünü tekerleklere uygun şekilde aktarır.
Manuel ve otomatik farkı da bazen sorulur ama detayını istemez.
Araç Kullanımındaki Güvenlik Sistemleri
E-sınav araç konusunda güvenlik donanımları çok önemli bir başlıktır. Çünkü bunlar sürücüyü ve yolcuları korumak için tasarlanmıştır.
Mutlaka Bilmen Gereken Güvenlik Sistemleri
• Emniyet kemeri
• Hava yastığı
• ABS
• ASR
• ESP
Sorular genellikle “Hangisi aktif bir güvenlik sistemidir?” veya “Hava yastığı ne zaman açılır?” şeklindedir.
Araç Yükleme Kuralları
Bu başlık özellikle ticari sürücüler için önemli olsa da tüm ehliyet adaylarına sorulur.
Bilmen Gereken Kurallar
• Aracın azami yük sınırı aşılmamalıdır.
• Arka taraftan taşan yük kırmızı bezle işaretlenmelidir.
• Yanlardan taşması yasaktır.
• Ağırlığın eşit dağıtılması güvenlik açısından önemlidir.
Bu konular genelde “Doğru davranış hangisidir?” şeklinde çıkar.
Lastiklerle İlgili Sık Sorulanlar
Lastikler e-sınavda beklediğinden fazla önem taşır. Çünkü lastikler aracın yola temas eden tek noktasıdır.
Çıkabilecek Soru Tipleri
• Hangi lastik basıncı güvenlidir?
• Diş derinliği minimum kaç olmalıdır? (1.6 mm altında tehlikelidir.)
• Patlak lastik nasıl anlaşılır?
• Kış lastiği ne zaman takılır?
Sorular tamamen pratik bilgiler üzerine gelir.
Araçta Kullanılan Sıvılar
Sıvılar, aracın çalışmasını sağlayan gizli kahramanlar gibidir. E-sınavda sık sorulur ama detay istenmez.
Bilmen Gereken Sıvılar
• Motor yağı
• Soğutma suyu
• Fren hidroliği
• Cam suyu
• Direksiyon hidroliği
Soru tipi genelde şöyledir: “Hangi sıvı hangi sistemde kullanılır?”
Egzoz ve Çevre Kuralları
Araç konusunun çevre boyutu da vardır. Egzoz emisyonu ve çevreye verilen zararlar e-sınavda çıkabilir.
• Egzoz emisyon ölçümü zorunludur.
• Aracın fazla duman atması arızayı gösterir.
• Gürültülü egzoz çevreyi rahatsız eder ve yasaktır.
Bu bölümde sorular çok kolaydır; mantık yürütmen yeterli.
E-Sınav Araç Sorularını Kolayca Yapmak İçin İpuçları
• Uyarı ışıklarını mutlaka öğren.
• Sistemlerin görevlerini basitçe aklında tut.
• Soruların çoğu mantık sorusudur, ezber gerektirmez.
• Araç parçalarını günlük hayatla ilişkilendir; daha kolay öğrenirsin.
E-sınavda araç konusunu çözmek aslında bir arabayla sohbet etmek gibidir: Neye ihtiyacı olduğunu anlarsan her soru sana mantıklı gelir.